Polskie ramię robotyczne ma pracować na Księżycu

Argonaut to program lądowników Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), które zapewnią stałe dostawy ładunków i obsługę eksperymentów naukowych na Księżycu. Jednym z najważniejszych elementów konstrukcji jest manipulator robotyczny, którego zadaniem będzie przenoszenie ładunku na powierzchnię naszego satelity. Za to rozwiązanie odpowiada istniejąca od 2017 r. polska firma PIAP Space, specjalizująca się w dziedzinie robotyki kosmicznej i jej główny wykonawca w projektach ESA.

Projekt Argonaut zakłada opracowanie wszechstronnego lądownika księżycowego. Jego zadaniem będzie m.in. dostawa ładunków i infrastruktury niezbędnej do budowy baz księżycowych, badania naukowe oraz rozmieszczanie łazików i stacji energetycznych na powierzchni Srebrnego Globu. Lądownik Argonaut może zostać włączony do prowadzonego obecnie przez NASA programu eksploracji powierzchni Księżyca – misji Artemis – lub funkcjonować w ramach samodzielnych misi naukowych. W założeniu lądownik będzie dostarczał na Księżyc większość żywności, wody, powietrza i sprzętu dla załogi, która ma pracować w pobliżu południowego bieguna Księżyca.

Argonaut będzie mógł przetransportować na Księżyc platformę ładunkową o masie do 2100 kg, ale może również funkcjonować jako zestaw przetrwania dla astronautów. Jak podkreślają eksperci ESA, to szczególnie ważne w sytuacji, kiedy członkowie misji Artemis jako pierwsi ludzie będą przebywać na naszym satelicie w księżycową noc. Trwa ona 14 ziemskich dni, a temperatura na powierzchni spada wtedy do -150 st. C.

Jednym z najważniejszych zadań misji będzie bezpieczny wyładunek zawartości lądownika na powierzchnię Księżyca. Ramię robotyczne, stworzone w ramach projektu Breadboarding of a Robotic Manipulator for Lunar Missions (MANUS), sprawdzi się podczas misji załogowych, transportu i rozładowywania ładunków. Pozwoli także na autonomiczne pobieranie próbek z powierzchni Księżyca bez udziału astronautów.

Ramię o modułowej budowie będzie można konfigurować w zależności od operacji, którą będzie miało do wykonania. W ramach projektu MANUS firma PIAP Space z partnerami – przedsiębiorstwami Astronika, GMV i Leonardo – zaprojektuje technologię użyteczną podczas operacji logistycznych, badań naukowych i załogowych misji na powierzchni Księżyca. W drugiej części projektu zostanie zbudowana prototypowa wersja demonstracyjna ramienia robotycznego, którą będzie można wykorzystać do testów.

Przedsiębiorstwo PIAP Space opracowuje rozwiązania robotyczne dla przemysłu kosmicznego. W 2022 r., we wspólnym projekcie NASA i ESA, inżynierowie polskiej firmy zbudowali prototyp podwozia łazika Sample Fetch Rover (SFR). Został on zaprojektowany na potrzeby misji Mars Sample Return do zbierania i transportowania materiału pobranego z powierzchni Czerwonej Planety do rakiety powrotnej, której zadaniem ma być dostarczenie próbek na Ziemię.

PIAP Space jest także głównym wykonawcą zaawansowanego ramienia robotycznego Titan, tworzonego dla Europejskiej Agencji Kosmicznej. Urządzenie powstaje z myślą o precyzyjnych operacjach na orbicie okołoziemskiej. Za jego pomocą będzie można przeprowadzać inspekcje i serwisowanie satelitów oraz usuwać z orbity nieaktywne lub uszkodzone obiekty. Jednym z dzieł polskiej firmy jest też chwytak Laris, element robotycznych systemów orbitalnych. Dzięki połączeniu chwytaka z ramieniem robotycznym urządzenie umożliwia wymianę narzędzi i aparatury podczas operacji kosmicznych.

Lądownik Argonaut wystartuje na Księżyc na rakiecie Ariane 6. Statek kosmiczny będzie mógł wylądować w dowolnym miejscu na Srebrnym Globie. Konstrukcja lądownika składa się z trzech głównych części: elementu zbliżenia się do Księżyca (Lunar Descent Element), służącego do nawigacji i lądowania, platformy ładunkowej (Cargo Platform Element) dla transportowanych ładunków oraz ładunku (Payload) dostarczanego na powierzchnię ziemskiego satelity.

Argonaut (czyli Argonauta) został nazwany na cześć żeglarzy, którzy pod wodzą Jazona wyruszyli na statku Argo po złote runo. Zgodnie z tradycją księżycowe programy otrzymują nazwy pochodzące z mitologii greckiej. Stąd misje Apollo (1966–1972) i przygotowywana właśnie Artemis (Artemida), w ramach której ludzie mają ponownie stanąć na powierzchni Księżyca. Zgodnie z planem ma się to wydarzyć w 2026 r. (PAP)

abu/ bar/