Protest osób z niepełnosprawnościami. Chcą wprowadzenia ustawowej asystencji osobistej

Protest zorganizowano przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów. "Godne życie z asystentem", "Brak ustawy o asystencji osobistej to przemoc systemowa" - takie hasła protestujący przed budynkiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów umieścili na banerach. O pilne wprowadzenie ustawowej asystencji osobistej apelowało kilkaset osób.

Z protestującymi spotkał się pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasz Krasoń. Zapowiedział, że o asystencji osobistej będzie rozmawiał m.in. z ministrem finansów.

"Ta ustawa powinna być naszą rzeczywistością już przynajmniej cztery lata temu. Ona się spóźniła nie o miesiąc, nie o pół roku. Ona się spóźniła o cztery lata. (...) Wierzę, że ten czas już dobiega końca" - powiedział Krasoń.

Marszałek Sejmu, kandydat Trzeciej Drogi na prezydenta Szymon Hołownia, obecny na wtorkowym proteście, podkreślił, że "kwestia ustawy o asystencji osobistej jest po prostu absolutnym fundamentem wartości". Zapowiedział, że po wyborach prezydenckich spotka się z premierem Donaldem Tuskiem, żeby powiedzieć mu, "jak ważna jest to dla nas wszystkich kwestia".

"To nie jest historia o tym, żeby kogoś wystraszyć albo szantażować, tylko to jest historia o tym, żeby coś zrobić" - powiedział Hołownia. "Jest mi wstyd za to, że klasa polityczna do tej pory tego problemu nie rozwiązała. Jest mi wstyd za nas wszystkich, że do tej pory tego nie zrobiliśmy" - przyznał Hołownia.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego projekt ustawy o asystencji osobistej ukazał się w grudniu. Przeszedł konsultacje społeczne. W ostatni czwartek prace nad nim rozpoczął Stały Komitet Rady Ministrów.

Wcześniej swoje zastrzeżenia do projektu zgłosiło m.in. Ministerstwo Finansów. Resort wskazał, że proponowane przez MRPiPS rozwiązanie oznacza dla sektora finansów publicznych wzrost wydatków w wysokości 66,3 mld zł w latach 2025-2035. MF zwróciło uwagę, że w 2025 r. nie ma zapewnionych środków finansowych na realizację asystencji, gdyż ustawa budżetowa na ten rok tego nie zakłada.

Ponadto - w opinii resortu finansów - schemat funkcjonowania asystencji osobistej wymaga uproszczenia oraz maksymalnego zharmonizowania z obecnymi oraz projektowanymi instrumentami wsparcia tak, by ich koszty obsługi były niższe, a dostęp do nich łatwiejszy i bardziej intuicyjny. W tym celu MF wskazało na potrzebę stworzenia rejestru wszystkich świadczeń, z których korzystają osoby z niepełnosprawnościami.

"Ministerstwo Finansów może zaprzepaścić szansę na tę ustawę w dowolnym momencie. Może też w nieskończoność przeciągać prace nad nią. Ostatni przesłany pakiet to 40 pytań. Wątpliwości co do zasadności ustawy zgodnej z Konwencją ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami nie mają jednak ci, którzy potrzebują asystencji niczym tlenu" - oceniła w poprzedzającej protest rozmowie z PAP prezeska Fundacji Centrum Edukacji Niewidzialna, aktywistka Małgorzata Szumowska.

Zaznaczyła, że to nie tylko koszt, ale też inwestycja - wiele osób, które otrzymają wsparcie w postaci ustawowej asystencji, będzie mogło podjąć aktywność zawodową lub społeczną. "Ustawa uwolni także część opiekunów, którzy będą mogli wrócić do innych niż opiekuńcza ról społecznych" - wyjaśniła Szumowska.

Łukasz Krasoń w czwartek w Sejmie podkreślał, że prognozowany koszt realizacji projektu - blisko 70 mld zł w ciągu najbliższych 10 lat - "pokazuje, jak wielki jest to projekt i jak wiele osób dzięki temu wsparciu realnie zmieni swoje życie".

Według regulacji zaproponowanej przez MRPiPS, z usług osobistego asystenta będzie mogła bezpłatnie skorzystać osoba z niepełnosprawnością od 13 do 65 r.ż. Miesięczny wymiar godzin asystencji oraz zakres wsparcia będzie ustalany indywidualnie przez powołany do tego zespół. Projekt powstał w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Łukasza Krasonia.

Obecnie usługi asystenckie realizowane są przez MRPiPS w ramach czasowych programów kierowanych do samorządów i organizacji pozarządowych. Nie ma systemowego uregulowania usług asystenckich tak, by każda osoba potrzebująca miała do nich dostęp.

W Sejmie procedowany jest prezydencki projekt ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Regulacja w październiku 2024 r. trafiła do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Według propozycji prezydenta, usługa ma być dostępna w każdym powiecie dla osób powyżej 18 lat i być finansowana z budżetu państwa. Projekt przewiduje od 40 do 200 godzin asystencji osobistej miesięcznie.

Katarzyna Czarnecka (PAP)

ksc/ mark/ agz/