Światowa świadomość HPV: razem przeciwko zagrożeniu

Wirusy brodawczaka ludzkiego, znane także jako HPV (ang.: human papillomavirus), są częścią szerszej rodziny wirusów brodawczaka, z której dotychczas zidentyfikowano ponad 200 różnych typów występujących u różnych gatunków. W kontekście potencjalnego zagrożenia dla zdrowia człowieka, szczególnie istotne są genotypy HPV związane z obszarem anogenitalnym. Są one jednymi z najczęstszych infekcji przenoszonych drogą kontaktów płciowych u ludzi.

Szansa na wystąpienie zakażenia wirusem jest oceniana na kilka do kilkudziesięciu procent w trakcie życia człowieka, a to zależy od regionu geograficznego. Przenoszenie infekcji zachodzi zarówno przez osoby płci męskiej, jak i żeńskiej. Chociaż głównym źródłem zakażeń HPV są kontakty seksualne, nie powinno się je utożsamiać jedynie z chorobami przenoszonymi drogą płciową.

W większości przypadków układ odpornościowy zwalcza wirusa w ciągu kilku lat po zakażeniu, ale u kilku procent zakażonych może dojść do rozwoju patologicznych zmian w różnych narządach.

Do łagodnych schorzeń wywoływanych przez HPV, przede wszystkim genotypy 6 i 11, zalicza się:

1. Kłykciny kończyste, inaczej zwane brodawkami płciowymi.
2. Nawracającą brodawczakowość krtani.

Brodawki płciowe, czyli kłykciny kończyste, są stosunkowo powszechne, zwłaszcza u osób z osłabioną odpornością, stosujących leki immunosupresyjne lub sterydowe. Mimo że nie wiążą się z ryzykiem rozwoju nowotworów, stanowią znaczne utrudnienie dla pacjentów, charakteryzują się trudnościami w leczeniu i mają tendencję do nawracania.

Nawracająca brodawczakowość krtani jest rzadkim schorzeniem, występującym głównie u młodych osób. Chociaż nie niesie ze sobą ryzyka nowotworowego, leczenie tego schorzenia jest znacznie utrudnione. Często dochodzi do nawrotów w krótkim okresie, a w szczególnych przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia z powodu zablokowania dróg oddechowych.

Najpowszechniejszym nowotworem złośliwym spowodowanym przez HPV jest rak szyjki macicy. Przyjmuje się, że praktycznie we wszystkich przypadkach tego rodzaju raka istnieje związek z zakażeniem HPV. Proces jego powstawania jest długotrwały, trwając nawet ponad 10 lat, i poprzedzony jest formowaniem tzw. stanów przedrakowych szyjki macicy.

Za niemal 100 proc. przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialnych jest zaledwie kilka podtypów HPV. Są to przede wszystkim typy: 16 i 18, a także 31, 33, 45 – czyli wirusy o wysokim ryzyku onkogennym. Infekują one głównie komórki błon śluzowych i są odpowiedzialne za ponad 70 proc. zachorowań na raka szyjki macicy (typ 16 i 18).

Typ 16 powoduje ponad połowę wystąpień raka płaskonabłonkowego, natomiast typ 18 odpowiada za ok. 55 proc. przypadków raka gruczołowego szyjki macicy. Typy 31, 33, 45, 52 oraz 58 odpowiedzialne są za około 20% przypadków raka szyjki macicy.

Oprócz szczepień, dla zapewnienia jak najskuteczniejszej ochrony, konieczne jest wykonywanie regularnych okresowych badań cytologicznych, które pozwalają na szybkie zidentyfikowanie ewentualnych zmian przednowotworowych i podjęcie leczenia.